Soms zie ik iets uit de realiteit dat een direct verband
heeft met een van mijn boeken. Gisteren was in het nieuws een aankondiging van
de documentaire For Sama, gefilmd door Waad al-Kateab in Aleppo in Syrië
in de jaren 2011-2016, en gepresenteerd op het IDFA filmfestival. Ik heb direct
de trailer van de film bekeken op Youtube.
 |
| Waad al-Kateab en dochter Sama |
De beelden deden mij denken aan een episode uit mijn
boek De Batavier, die beschrijft wat er gebeurt met de tweede hoofdpersoon, Leila Hammadi:
...Ze
hoorde de helikopter niet komen, die in het donker op de aangewezen positie
ging hangen en een vatbom liet vallen. Een oorverdovende dreun deed het gebouw
schudden, dat onmiddellijk vol met stof en rook stond. Waar de bom was
ingeslagen brak brand uit, maar ernstiger was dat het reeds verzwakte gebouw
begon te kraken en te wankelen.
Leila
was wakker geschrokken van de explosie en keek hoestend en gedesoriënteerd rond
in de stofwolk, terwijl ze overeind probeerde te komen. De enige lamp in de
kamer scheen met een roodachtig schijnsel door het stof en ze hoorde de muren
om zich heen kreunen. Toen dacht ze aan wat haar vader altijd had gezegd: als
het huis op instorten staat, ga ergens onder zitten. Ze kon nog maar net onder
het bureau duiken voordat het gebouw instortte en de betonnen vloerplaat van de
etage boven haar omlaag kwam. Het vier verdiepingen tellende gebouw zakte
binnen twee seconden als een kaartenhuis in elkaar...
De Batavier is fictie, ontstaan in een gewone huiskamer
in Nederland, waar ik in 2016, geschokt door de nieuwsberichten, probeerde te
beschrijven wat er gebeurde in Syrië. Fictie schrijven in een veilige omgeving
is echter in niets te vergelijken met het zelf meemaken van de rauwe
werkelijkheid.
For Sama
In de film van Waad al-Kateab zie je het effect van de
inslag van bommen vrijwel naast de deur, mensen die na een inslag ineen duiken als er een
stofwolk vol met rook en vonken het gebouw binnen slaat. Je ziet wat het met
haar doet, wanneer ze haar dochter moet geruststellen als de bommen vallen. De
emotie greep me bijna bij de keel.
Hamza, de man van Waad, werkte als arts in een
noodhospitaal in de puinhopen van Aleppo. Zijn vrouw heeft in huis en in het
hospitaal gefilmd tijdens bombardementen. Uiteindelijk weten Hamza, Waad en
dochter Sama in 2016 Aleppo te ontvluchten met honderden uren beeldmateriaal
over de belegering van Aleppo door het regime van Assad. De beelden uit de
trailer van de film laten de harde realiteit zien van wonen en werken in
oorlogsgebied.
For Sama is opgedragen aan Waad’s dochter Sama,
die als baby en peuter onderwerp is van de film. De film heeft al vele prijzen
gewonnen en zal in januari in Nederland in de bioscoop te zien zijn. Ik ga
kijken zodra ik kan.
Een trailer van de film is hier te vinden:
