Nieuw boek in voorbereiding
Anderhalf jaar geleden, op 15 oktober 2023, beschreef ik mijn afschuw over de (toen al) buitenproportionele Israëlische wraakactie in Gaza, volgend op de wrede overval van Hamas op de bevolking in het grensgebied van Israël. Israël sloeg genadeloos terug met zware bombardementen op dichtbevolkt gebied, een grondoorlog en een blokkade van humanitaire hulp, die inmiddels anderhalf jaar voortduurt en alle kenmerken heeft van genocide en oorlogsmisdaden. Het is geen wraak- of verdedigingsactie meer, maar een uitroeiingsoorlog gericht tegen de burgerbevolking van Gaza. De aantallen doden en gewonden en de handelingen van de staat Israël spreken voor zich.
Hamas is ontstaan vanuit de Moslimbroederschap en was van origine een islamitische liefdadigheidsorganisatie (Al-Mujama' al-Islami). Aanvankelijk had de beweging zelfs Israëlische steun, omdat Israël er een bondgenoot in zag tegen de PLO van Yasser Arafat. Tijdens de eerste intifada (1987-1993) kwam hieruit de verzets- en terreurbeweging Hamas voort, die een (betwiste) meerderheid behaalde in Gaza tijdens verkiezingen van 2006. Hamas voert niet alleen strijd tegen Israël, maar treedt ook keihard op tegen dissidente Palestijnen.
Afschuw en een nieuw boek
In 2023 noemde ik al mijn eigen belevenissen in het Midden-Oosten in 1973, vlak na de Jom Kipoer-oorlog. Ik besloot om mijn afschuw over de wreedheden in het Midden-Oosten van mij af te schrijven. Inmiddels staat er een nieuw boek op stapel met de titel HET BETWISTE LAND. Het manuscript is voor ongeveer 80% compleet, hoewel het werk met horten en stoten vooruit gaat. Daadwerkelijke publicatie moet nog worden geregeld.
![]() |
Voorlopig omslagontwerp |
Het verhaal begint met mijn eigen ervaringen op de novemberochtend in 1973, waarop mijn schip de Oostkerk aankomt in de Syrische haven Latakia. Wij kregen te maken met een boycot en een grote demonstratie op de kade, vermoedelijk georkestreerd door de Ba’ath partij van de Syrische dictator Hafez al-Assad, als gevolg van Nederlandse oorlogsteun aan Israël. Tijdens het afmeren van het schip gooiden de sleepboten los en lieten ons aan ons lot over in de haven. Een aanvaring met een afgemeerd Russisch fregat kon maar op het nippertje worden voorkomen.
In het boek gaat het daadwerkelijk verkeerd. We varen bij die Rus naar binnen en de gevolgen zijn catastrofaal. De daaropvolgende (fictieve) belevenissen van de hoofdpersoon in Syrië en Libanon zijn onderwerp van het nieuwe boek.
De episode in 1973-1974 gaat over gevangenschap in Syrië, een vlucht naar Libanon en een genadeloze Israëlische luchtaanval. Een episode in 1980 speelt zich af tijdens de Libanese burgeroorlog, die alweer gecompliceerd is door Israëlische en Syrische bemoeienis. Ik ben voor de achtergronden in de geschiedenis van het Midden-Oosten gedoken en eerlijk gezegd zijn mij de schellen van de ogen gevallen.
![]() | |
Beiroet, november 1973, foto gemaakt vanaf de jachtclub. De Oostkerk in de verte: de oranje masten links. |
Israël en Palestina
Zeker nu, tijdens de apocalyptische slachtpartij in Gaza, is Palestina een ideologisch beladen onderwerp. Velen kijken liever weg dan er een eerlijk gesprek over aan te gaan, en de westerse politiek schaart zich kritiekloos achter het genocidale handelen van het regime van Netanyahu. Naar de redenen kunnen we slechts gissen, maar geld, propaganda en geopolitiek spelen een onmiskenbare rol. Critici van Israël worden zwartgemaakt en belasterd.
Het Israëlisch-Palestijnse conflict van nu is de erfenis van het Zionisme ontstaan in de 19e eeuw, van het tegelijkertijd opkomend Arabisch nationalisme binnen het Ottomaanse Rijk, van Britse inmenging tijdens 1914-1918 en mismanagement tijdens de Britse mandaatperiode tot 1947. Ongetwijfeld paste dat in de koloniale tijdgeest, maar honderd jaar later ondervinden we nog steeds de bittere gevolgen van de ideologische en geopolitieke keuzes van toen.
Omdat het nieuwe boek een historische thriller is tegen de achtergrond van het conflict, heb ik diepgaand research gedaan naar de geschiedenis ervan. Voor wie er eerlijk inzicht in wil, ligt de informatie voor het oprapen. Ik verwijs slechts naar de onderstaande artikelen op Wikipedia:
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Israeli–Palestinian_conflict
https://en.wikipedia.org/wiki/Sykes–Picot_Agreement
https://en.wikipedia.org/wiki/Balfour_Declaration
https://en.wikipedia.org/wiki/Peel_Commission
https://en.wikipedia.org/wiki/Demographic_history_of_Palestine_(region)
https://en.wikipedia.org/wiki/Criticism_of_Israel
Libanon
Een tweede kwestie die een rol speelt in dit boek is de Libanese burgeroorlog van 1975 tot 1990, een chaotisch conflict met vele strijdende partijen. Het is vrijwel onmogelijk om een integraal beeld te krijgen over wat er van jaar tot jaar gebeurde. Uiteindelijk is het conflict ontaard in een proxy-oorlog tussen Israël, Iran en Syrië. Israël en Syrië zijn beide bij herhaling Libanon binnen gevallen.
![]() |
Palestijns vluchtelingenkamp Nahr el-Bared, Libanon, 1960. Source: UNRWA |
Berucht is de strijd in Beiroet, waarbij de stad zwaar werd beschadigd. Ook rondom de noordelijke haven Tripoli en de nabijgelegen Palestijnse kampen Beddawi en Nahr el-Bared, die in dit boek voorkomen, is hevig gevochten. Het land werd in die jaren grotendeels verwoest en de oorlog leidde tot 120.000 à 150.000 doden.
Een van de bronnen die ik over de burgeroorlog vond, was een vrijgegeven rapport van de CIA over Libanon en de strijdende partijen uit 1987. Dat geeft een interessant beeld van die fase van de burgeroorlog en wat daaraan vooraf ging. Zo staat in het rapport dat de door Syrië gesteunde Amal-militie de aanvoer van cement voor het herstellen van het in 1982 door de Falangisten (met Israëlische hulp) uitgemoorde Palestijnse kamp Shatila bij Beiroet blokkeerde.
Andere bronnen:
https://en.wikipedia.org/wiki/Lebanese_Civil_War
https://en.wikipedia.org/wiki/Nahr_al-Bared_refugee_camp
https://en.wikipedia.org/wiki/UNRWA
Een goede bron die ik pas laat tijdens het schrijven van dit boek toegestuurd kreeg, was De oorlog van gisteren (ISBN 978-90-8321-088-9) van Jan Keulen, voormalig oorlogscorrespondent in Beiroet, Caïro en Amman en later directeur van The Rights Forum, een organisatie die zich inzet voor een rechtvaardig Israël-Palestina beleid. Informatie uit dit boek vulde vele hiaten in mijn kennis over de Libanese burgeroorlog.
Tot
slot heb ik bij het beschrijven van de verwoesting en ontreddering in
Libanon dankbaar gebruik gemaakt van de sfeer beschreven in het boek Beirut Blues (ISBN
978-0-385-47382-8) van de Libanese auteur Hanan al-Shaykh. Zij weet als
geen ander de vertwijfeling van de Libanezen te schetsen over de
teloorgang van hun land en de discutabele rol van lokale warlords en milities, die vaak nauwelijks beter waren dan bandieten en leefden van de drugshandel.
![]() |
Zonsopkomst boven de kust van Tripoli, Libanon, november 1973 |
Vermorzelde mensen en vredestichters
HET BETWISTE LAND is niet alleen een spannend boek in wording. Het gaat ook over mensen die worden vermorzeld in het door terreur en oorlog geteisterde Midden-Oosten. Kijkend naar het dagelijkse nieuws zou je het nauwelijks geloven, maar daar leven ook gewone mensen zoals u en ik, die proberen te overleven, mensen van wie familieleden en geliefden zijn omgekomen, mensen die genoeg hebben van de gruwelen en de ontmenselijking en proberen bruggen te slaan.
Ik heb geprobeerd zowel Israëliërs als Palestijnen een gezicht te geven, mensen met soms tegenstrijdige gevoelens, die worstelen met hun bestaan en met het conflict in het Midden-Oosten. Anderen zijn de verpersoonlijking van de vele medewerkers van organisaties als UNRWA, UNHCR, Artsen Zonder Grenzen, het Rode Kruis of de VN-vredesmacht UNIFIL, die met gevaar voor eigen leven proberen de nood in het gebied te lenigen of de vrede te bewaren.