Een boek als De Batavier, dat grotendeels speelt in een verafgelegen zeegebied, staat of valt bij goed onderzoek. Vijf jaar geleden heb ik met mijn vrouw en vrienden gezeild in het Turkse kustgebied tussen Fethiye en de baai van Kekova. Het eiland Kastellorizo (Meis in het Turks, Megisti in het Grieks) hebben we daarbij ook aangedaan.
Kastellorizo ontleent zijn naam aan Castello Rosso, uit de tijd dat Venetië hier de scepter zwaaide. Het eiland heeft een roerige geschiedenis, zelfs nog in 1940-1945, toen het door zijn haven een felbegeerde militaire basis was. Het dorp rondom de haven is in die jaren zwaar getroffen. Alle bewoners zijn destijds geëvacueerd en pas jaren later is het eiland weer bewoond geraakt.
De Griekse eilanden voor de Turkse kust zijn nog steeds onderwerp van conflict tussen beide landen. Dit vindt zijn oorsprong in de eeuwenlange bezetting van Griekenland door het Ottomaanse Rijk. Een meer recente aanleiding is de nasleep van de eerste wereldoorlog, waarin de Turken de kant van Duitsland hadden gekozen en daarvoor zwaar moesten boeten. In 1919 vielen de Grieken het verzwakte Turkije binnen totdat Kemal Pasja (later bekend als Atatürk) ze het land uit heeft gejaagd en een moderne republiek gesticht.
In die oorlog tussen 1919 en 1922 zijn over en weer vele wreedheden gepleegd. In het verdrag van Lausanne in 1923 is een bevolkingsruil overeengekomen, waarbij de Griekse bevolking van de Turkse westkust werd geruild tegen islamitische bewoners van Griekenland. Tegenwoordig zouden we spreken van een etnische zuivering. Tevens zijn de eilanden als protectoraat gegeven aan... Italië, dat ze in 1946 weer moest afstaan aan... Griekenland!
Geen wonder dat de Turken het gevoel hebben dat de eilanden hen zijn afgetroggeld en de Grieken, die daar wonen, nog steeds vinden dat het hun eigen grondgebied is. Als je het mij vraagt een onoplosbaar probleem. Het speelt een centrale rol in het boek, hoewel ik er veel omheen heb verzonnen dat absolute fictie is.
Kastellorizo is een klein, rotsachtig eiland met een paar honderd inwoners. Het ziet er uit als een klein paradijs, hoewel de Griekse marine continu aanwezig is vanwege de bezorgdheid om Turkse militaire actie. Nog begin 2018 is er door de Grieken geschoten op een Turkse helikopter die te dichtbij kwam...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten